Od 10 września do 28 listopada 2010 r. w Muzeum Podróżników im. Tony'ego Halika prezentujemy wystawę fotografii Jędrzeja Majewskiego przedstawiających współczesne aspekty życia Iban.
Na wystawie prezentujemy zdjęcia oraz wytwory kultury materialnej ludu z plemienia Iban, zamieszkującego środkowy Sarawak oraz północną część zachodniego Kalimantanu w Indonezji. Sarawak to największy stan Malezji położony w północnej części wyspy Borneo. Plemię Iban wywodzi się z ludności austronezyjskiej, która przybyła około 3 tysiące lat temu z Tajwanu i zasiedliła południową część Borneo. Pomimo akulturacji, jakiej ulegają współcześnie członkowie Iban, wciąż zachowują własny język, posiadają rodzimą muzykę, sztukę, literaturę oraz zwyczaje odróżniające ich od innych mieszkańców Malezji. Niezwykle ciekawym obyczajem pozostało zdobienie ciała tatuażami, a jednym z ważniejszych i bardziej rozpoznawalnych jest bunga terung, czyli kwiat bakłażana. Tatuaż ten zdobi plecy mężczyzn tuż pod obojczykami od momentu osiągnięcia przez nich pełnoletniości. Według wierzeń daje siłę i chroni młodzieńców podczas ich pierwszej, wielkiej wyprawy poza wioskę.
Od wieków ważnym elementem miejscowej gospodarki i kultury pozostaje uprawa ryżu. Również podtrzymywana jest tradycja budowania długich domów zamieszkiwanych przez wiele rodzin Iban, a także liczne obrzędy związane z narodzinami i śmiercią.
Członkowie plemienia specjalizują się w sztuce tkackiej, stosując w dekoracji skomplikowany system symboli. Znaczenie ich jest trudne do wyjaśnienia, niemniej obrazują one duchowy świat związany z wierzeniami Iban.
W przeszłości członkowie plemienia byli znani także jako łowcy głów ludzkich i niebezpieczni piraci. Do dzisiaj uważa się ich za jedno z najgroźniejszych i najodważniejszych plemion Borneo. To wyjaśnia, dlaczego ponad 70% wojsk specjalnych Malezji to właśnie członkowie plemienia Iban.
Pomysłodawcą wystawy oraz autorem prezentowanych zdjęć jest Jędrzej Majewski – archeolog, od lat mieszkający w Malezji, zafascynowany kulturą plemienia Iban. Oprócz kolorowych zdjęć przedstawiających współczesne aspekty życia Iban, na wystawie pokazane są czarno-białe zdjęcia archiwalne.
Tekst: Magdalena Nierzwicka